قیمت فلافل بالا رفت / ساندویچ محبوب از سفره ها پر کشید؟

قیمت فلافل در تهران با افزایش قابل توجه مواجه شده است، به‌طوری که هر ساندویچ فلافل از مرز ۸۰ هزار تومان گذشته و در برخی محله‌ها تا ۱۵۰ هزار تومان نیز می‌رسد.

این افزایش نرخ باعث شده که فلافل، که پیش‌تر یک غذای ارزان و پرطرفدار بود، به‌نوعی به کالای لاکچری در پایتخت تبدیل شود.

یک‌زمانی فلافل غذای «آخر خط» بود. وقتی جیب‌ها خالی می‌شد، نان و محصولی ساده از نخود، نجات‌بخش روز‌های سخت بود. حالا، اما همان غذای مردمی هم به جمع قربانیان تورم پیوسته است.

قیمت هر ساندویچ فلافل در تهران از مرز ۸۰ هزار تومان گذشته و در بعضی محله‌ها تا ۱۵۰ هزار تومان هم می‌رسد. با افزودن قارچ و پنیر، قیمت‌ها ممکن است از ۲۰۰ هزار تومان هم فراتر رود. فلافل، این سلطان قدیمی خیابان‌ها، حالا کارت عضویت باشگاه تورم را گرفته است.

تا چند سال پیش با ۱۰ میلیون تومان می‌شد یک گاری کوچک فلافل راه انداخت. حالا همان تجهیزات ساده، از سرخ‌کن گرفته تا ظرف، حداقل ۱۰۰ میلیون تومان خرج دارد.

البته هنوز هم جزو شغل‌های کم‌هزینه حساب می‌شود، اما نه آن‌قدر‌ها که در ذهن مردم مانده است. مشکل اصلی اجاره است. دکه‌ای کوچک در میدان انقلاب یا ولی‌عصر ماهی ۶۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان اجاره دارد.

در اهواز و شیراز شاید بشود با یک‌سوم این عدد کار کرد، اما آنجا هم نان و روغن ارزان نیست. یکی از فلافل‌فروش‌های ابتدای خیابان شریعتی می‌گوید: «مردم فکر می‌کنن ما پول پارو می‌کنیم. اما وقتی نخود، روغن و نون گرون بشه، فقط بوی سرخ‌کردنی برامون می‌مونه! »

رقابت سر پیچ خیابان

در تهران فروشنده‌های موفق فلافل روزی ۳۰۰ تا ۵۰۰ ساندویچ می‌فروشند؛ نصف دوران طلایی قبل از کرونا و تورم. این اعداد برای کسی که از هزینه‌ها خبر ندارد، هیجان انگیز است.

اما بعد از کسر اجاره، مواد اولیه و دستمزد شاگرد، ممکن است هزینه‌ها به زور تامین بشن و چک‌ها با تاخیر پاس شوند. نخود پایه اصلی فلافل، در یک‌سال گذشته حدود ۷۰ درصد گران‌تر شده است. هر کیلو نخود در بازار خرده‌فروشی حالا نزدیک ۲۰۰ هزار تومان است. بلغور گندم و دان مرغ اینجا خودنمایی می‌کنند.

روغن مایع هم از لیتری ۵۰ به ۱۲۰ هزار تومان رسیده و نان ساندویچی هم دیگر کمتر از ۱۵ هزار تومان نیست. ترکیب این سه عدد یعنی هر فلافل امروز دست‌کم دو برابر سال قبل هزینه دارد.

فروشنده‌ها ناچارند یا نرخ را بالا ببرند یا سهم ترشی و سس را کم کنند. برخی از آنها به بهانه مسائل بهداشتی، سلف سرویس را تعطیل کرده و خودشان ساندویچ را برای مشتری می‌پیچند. خبری از سس‌های رنگارنگ به‌ویژه آنچه با پودر انبه خشک شده تهیه می‌شد نیست.

فلافل؛ غذای فقرا یا فرهنگ مشترک ایرانی‌ها

قطار فلافل از اهواز راه افتاد، اما حالا در اغلب شهر‌های ایران حضور دارد. از دکه‌های ساده کنار خیابان تا فست‌فود‌های شیک در مراکز خرید. فلافل دیگر فقط غذای فقرا نیست، بلکه تبدیل به نوستالژی مشترک همه طبقات شده است. دانشجوها، کارگرها، کارمندان و حتی توریست‌ها، همه فلافل را می‌شناسند و دوست دارند.

در اهواز هنوز می‌شود با ۳۰ تا ۳۵ هزار تومان فلافل خورد، اما همان ساندویچ در شمال تهران ۱۵۰ هزار تومان نرخ دارد. در شیراز و مشهد میانگین ۵۰ تا ۷۰ هزار تومان است.