ضرر و زیان جانی و مالی آلودگی هوا

صادق حسنوند، رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه تهران، اخیرا گفته است: «خسارت‌های اقتصادی ناشی از آلودگی هوا در سال گذشته، مجموعا ۲۰ میلیارد دلار بود.» این عدد و رقم در شرایطی مطرح شده که سال گذشته شهر تهران، ۱۲۰ روز کاملا آلوده ثبت کرده و امسال این عدد بزرگتر هم شده است. ناصر ذاکری، تحلیلگر و کارشناس ارشد برنامه‌ریزی و توسعه اقتصادی به بررسی این موضوع پرداخته است.

خسارت سالانه آلودگی هوا بیش از ۲۰ میلیارد دلار است

به گزارش روز نو ناصر ذاکری گفت: «اثر آلودگی هوا بر اقتصاد کشور واضح است و نیازی به توضیح ندارد. اما بخشی از این تاثیر کوتاه مدت است و بخشی نیز بلندمدت. در بخش کوتاه مدت اثرات آلودگی هوا بر اقتصاد کشور، مسئله تعطیلی‌ها مطرح است. هر اندازه تعداد تعطیلی‌ها بیشتر می‌شود حجم فشار اقتصادی تحمیلی به کسب و کار‌ها و زندگی مردم افزایش پیدا می‌کند. حتی این موضوع منجر به کاهش کیفیت تحصیل فرزندان ما در مدارس ارتباط دارد که در نهایت همین کاهش سطح تحصیل کودکان، خود، منتهی به آینده‌ای می‌شود که تحصیل کردگان با کیفیتی ندارد و تحصیل کردگان ضعیف نیز در مشاغل تخصصی مختلف جذب خواهند شد. در بخش بلند مدت ما با مشکلات گسترده تری رو به رو هستیم که هر یک هزینه‌های خاص خود را خواهد داشت. برای مثل در سایه آلودگی هوا، انواع بیماری‌ها و مشکلات مزمن در بدن رخ می‌دهد که همین موضوع هزینه‌های درمان را به خانوده ه تحمیل می‌کند.»

وی افزود: «متاسفانه هزینه‌های مختلفی که در سایه مشکل آلودگی هوا به مردم تحمیل می‌شود، بسیار بالاتر از چیزی است که تصور می‌شود و حتی معتقدم عدد ۲۰ میلیارد دلار، عددی بسیار کوچک‌تر از حقیقت است. بنابراین، ما براورد‌های دقیقی در این زمینه نداریم و اگر محاسبات درستی در این بخش انجام شود، به اعداد بسیار بزرگی میرسیم. معمولا آن چه مورد نظر مسئولان یا برخی اقتصاددانان قرار می‌گیرد، برخی هزینه‌های کوتاه مدت است. اما بحث بلندمدت، بسیار اساسی‌تر از این اعداد و ارقامی است که مسئولان اعلام می‌کنند.»

مسئولان کشور می‌خواهند بیمار نیازمند به جراحی را زالو درمانی کنند

این کارشناس اقتصادی در خصوص مزمن بودن بی‌توجهی به اثرات آلودگی هوا بر اقتصاد گفت: «این مشکل آلودگی هوا و تشدید آن در فصل‌های منتهی به وارونگی هوا، دیروز و امروز رخ نداده، سال‌هاست که این اتفاق رخ می‌دهد و هر سال هم مسئولان ما برخی تهمیدات تکراری و کم اثر از جمله طرح زوج و فرد، تعطیلی ادارات و مدارس و امثالهم را برای حل این معضل مطرح می‌کنند؛ بنابراین در عمل هیچ اتفاق خاصی رخ نمی‌دهد و صرفا، هر سال آلودگی‌ها بدتر شده که بهتر نشده است.

به نظر می‌رسد مسئولان اصلا این جسارت یا ریسک‌پذیری را ندارند که یک نگاه بلندمدت به مشکل آلودگی هوا داشته باشند. برای مثال، لازم بود مسئولان طی این سال‌ها اعلام کنند که تا ۲۰ سال آینده چه میزان مبارزه با آلودگی هوا خواهیم داشت و در این زمینه چه خواهیم کرد. روش‌های بلندمدت است که می‌تواند چنین وضعیتی را مدیریت کند. حتی تدوین برنامه‌های ۵ ساله هم می‌تواند بسیار موثرتر از این روشی باشد که صبر کنیم هوا آلوده شود و بعد بگوییم خودرو‌ها باید زوج و فرد حرکت کنند.»

وی افزود: «وضعیت فعلی مثل این است که یک بیمار که نیاز به جراحی دارد را به دنبال درمان از طریق زالو و حجامت بفرستیم. این بیمار اگرچه با این روش‌ها وقت خود را تلف می‌کند، اما در نهایت مجبور خواهد شد از همان روش جراحی برای درمان کمک بگیرد. مسئله‌ای که اکنون داریم این است که نگاه مسئولانمان همین است که گویی می‌خواهند یک روز بیمار نیازمند به جراحی را از طریق طب سوزنی و یک روز دیگر از طریق زالو درمانی درمان کنند و در نهایت هم اعتراف کنند این روش‌ها جواب نمی‌دهد و باید جراحی انجام شود. نگاه بلند مدت، یعنی ما در اقتصاد کشور نیاز به سرمایه‌گذاری و توسعه زیرساخت‌ها داریم.»

این تحلیلگر امور اقتصاد توسعه در ادامه گفت: «یکی از عوامل مهم آلودگی هوای کشور مسئله مازوت است. چرا ما برای پیشگیری از وابستگی به مازوت سوزی فکری نیندیشیده بودیم. اما هنوز هم دیر نشده، ‌ای کاش مسئولان به جای وقت تلف کردن در طرح تعطیلی ادارات و زوج و فرد کردن خودرو‌ها برنامه‌ریزی‌های بلند مدت و پایدار انجام می‌دادند. برای برخی مسئولان دولت و نمایندگان مجلس ظاهرا مسئله آلودگی هوا چندان مهم نیست و وقت خود را بیش از آن که معطوف به قوانینی برای حفظ هوای پاک و توسعه اقتصادی کنند، روی قوانین پوشش و عفاف متمرکز شده‌اند. مسئله این نیست که قوانین حجاب خوب است یا بد، اما مسئله این است که اینقدر که دغدغه نمایندگان حجاب است، آیا به آلودگی هوا و مضرات اقتصادی ان هم توجه دارند؟ تا زمانی که نگاه مسئولان نسبت به این مسئله زیربنایی نباشد، اتفاقی رخ نخواهد داد.»