زلزله بنزینی در راه است! / دولت برای لوکسسواران و مناطق آزاد خط و نشان کشید
پس از هفتهها زمزمه و گمانهزنیهای پرالتهاب در بازار، سرانجام سخنگوی دولت سکوت خود را درباره آینده بنزین شکست و از طرحی رونمایی کرد که قرار است معادلات سوخت را در کشور به طور کامل بر هم بزند. دوران بنزین دو نرخی رسماً به شماره افتاده است؛ نرخ سوم دیگر یک شایعه نیست، بلکه یک هدف اعلامشده دولتی است که موج جدیدی از نگرانی را به تکتک خانوارها و کسبوکارها روانه کرده است.
سخنگوی دولت در اولین گام تلاش کرد تا با ارسال پیامی اطمینانبخش، از وحشت عمومی جلوگیری کند. او صراحتاً اعلام کرد که ستونهای اصلی سیستم فعلی یعنی سهمیه ۶۰ لیتری با نرخ یارانهای و سهمیه ۱۰۰ لیتری با نرخ نیمهیارانهای، دستنخورده باقی خواهند ماند. این خبر برای شهروندان عادی به این معناست که قیمت بنزین برای مصارف پایه آنها یکشبه تغییر نخواهد کرد. با این حال، این اطمینانبخشی با یک «اما و اگر» بسیار بزرگ همراه است، چرا که کل ساختار پیرامون این سهمیهها اکنون در آستانه یک تحول بنیادین قرار دارد.
پایان بنزین ارزان برای پولدارها و مناطق آزاد!
پس اولین کسانی که طعم تلخ این سیاست جدید را خواهند چشید چه کسانی هستند؟ دولت در یک تغییر استراتژی آشکار، اولین اهداف خود را شناسایی کرده است: مالکان خودروهای لوکس و ساکنان مناطق آزاد تجاری. به نظر میرسد فاز اول این طرح، قطع کردن شریان مصرف مازاد و رانتی است. پیامی که دولت ارسال میکند کاملاً روشن است: دوران خوش سوخت ارزان به پایان رسیده و ثروتمندترین قشر جامعه به همراه ساکنان مناطق ویژه اقتصادی، اولین گروههایی خواهند بود که با واقعیت جدید اقتصادی در پمپ بنزینها روبرو میشوند.
جنگ با قاچاق یا مقدمهای برای یک شوک بزرگتر؟
توجیه رسمی پشت این تغییر لرزهآور، اعلام جنگ تمامعیار با پدیده گسترده قاچاق سوخت ارزان ایران به آن سوی مرزهاست؛ اقدامی که دولت ادعا میکند برای جلوگیری از هدررفت ثروت ملی ضروری است. هدف اعلامشده این است که با بالا بردن هزینه برای اقشار خاص، کسبوکار چند میلیارد دلاری قاچاقچیان، غیراقتصادی شود. با این حال، سوال کلیدی که تمام کشور را در حالت تعلیق و اضطراب نگه داشته، بیپاسخ مانده است: این سیستم سه نرخی دقیقاً از چه زمانی اجرا خواهد شد؟ سخنگوی دولت اعتراف کرد که هنوز در مورد زمانبندی به جمعبندی نرسیدهاند و همین موضوع، رانندگان، کسبوکارها و کل اقتصاد را در حالت آمادهباش کامل قرار داده تا ببینند آیا این گام اول، تنها یک پیشلرزه برای یک شوک قیمتی بسیار گستردهتر و دردناکتر برای همگان است یا خیر.