طلا بی طلا/ هشدار رسمی درباره خالی‌فروشی در پلتفرم‌های اینترنتی
با افزایش خرید آنلاین طلا، خطر خالی‌فروشی و فقدان نظارت بر پلتفرم‌های اینترنتی بالا رفته است؛ بانک مرکزی در آستانه ورود رسمی به ساماندهی کامل بازار طلا قرار دارد.
افزایش تورم و جهش مداوم قیمت طلا در سال‌های اخیر، بسیاری از مردم را به خرید طلای آنلاین برای حفظ ارزش دارایی‌شان ترغیب کرده است؛ اما پشت این تب خرید اینترنتی، زنگ خطر جدی خالی‌فروشی و معاملات بدون پشتوانه فیزیکی به صدا درآمده است.
هم‌اکنون حدود ۱۵ میلیون ایرانی در پلتفرم‌های آنلاین طلا ثبت‌نام کرده‌اند، اما تنها ۱۰ درصد آنها فعال هستند و هر کدام به‌طور میانگین تنها یک گرم طلا خریداری کرده‌اند.
هسته بحران | وقتی نظارت عقب‌تر از سرعت فناوری است
درحال‌حاضر، پلتفرم‌های اینترنتی فروش طلا با مجوزهای صنف طلا و اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی فعالیت می‌کنند. با این وجود، اتحادیه طلا و جواهر مجوز کامل فروش فیزیکی طلا به این پلتفرم‌ها نمی‌دهد و همین خلأ قانونی زمینه اصلی خالی‌فروشی را ساخته است.
به گفته مهدی فدایی مدیرعامل یکی از پلتفرم‌های آنلاین، مقررات نظارت بر پلتفرم‌ها بعد از سال ۱۳۹۹ ناقص مانده و هنوز اجرا نشده است؛ در حالی‌که طبق قاعده، این شرکت‌ها باید به‌اندازه طلای فروخته‌شده، طلا را در بانک کارگشایی سپرده‌گذاری کنند.
بر اساس اعلام رسمی، ۱۲ نهاد نظارتی از جمله پلیس امنیت اقتصادی، سازمان بازرسی کل کشور و اکنون بانک مرکزی، برای نظارت بر این معاملات فعال شده‌اند؛ اما هنوز ساختار نظارت یکپارچه شکل نگرفته است.
موج هشدار | خرید شبانه طلا خطرناک است
پیام الیاس‌کردی تحلیلگر بازار سرمایه، هشدار می‌دهد که خرید و فروش شبانه در پلتفرم‌های طلا می‌تواند منشأ خالی‌فروشی باشد، زیرا پس از بسته شدن بازار فیزیکی، نرخ واقعی طلا مشخص نیست و قیمت‌ها ممکن است صرفاً مبنای تخیلی داشته باشند.
او تأکید کرد که در بازارهای جهانی، معاملات طلا در تعطیلات آخر هفته (شنبه و یکشنبه) کاملاً بسته است، اما در ایران این پلتفرم‌ها ۲۴ ساعته فعال‌اند؛ وضعیتی که به تعبیر او «بازار را عملاً رها کرده» است.
صدای صنف | اتحادیه طلا و جواهر ورود بانک مرکزی را تأیید کرد
محمد کشتی‌آرای رئیس سابق اتحادیه طلا و جواهر نیز می‌گوید مخالفتی با تجارت آنلاین طلا ندارد، اما تضمین امنیت سرمایه مردم اولویت است.
او با صراحت هشدار داد که بسیاری از پلتفرم‌های فعال فاقد مجوز رسمی هستند و در آینده احتمال بروز مشکل جدی برای خریداران وجود دارد.
اتحادیه اعلام کرده است، تنها پلتفرم‌هایی باید مورد اعتماد مردم باشند که از بانک مرکزی و اتحادیه‌های صنفی معتبر مجوز رسمی فعالیت گرفته باشند.
به گفته کشتی‌آرای، بانک مرکزی آماده صدور مستقیم مجوز و تدوین مقررات سختگیرانه جدید برای فروش آنلاین طلاست تا خطرات معاملات بدون پشتوانه کنترل شود.
وعده دانشی | ساماندهی کامل در انتظار تصویب دولت
در کمیسیون اقتصادی دولت، طرح جدیدی برای نظارت هوشمند بر معاملات طلای آنلاین در حال بررسی است.
این طرح دولت را مکلف می‌کند تا زیرساخت‌های نظارتی را زیر نظر وزارت صمت و بانک مرکزی تجمیع کند و پلتفرم‌ها فقط در ساعات رسمی بازار فیزیکی مجاز به معامله باشند.
به گفته منابع دولتی، اجرای این طرح می‌تواند به‌طور کامل خطر خالی‌فروشی را حذف و اعتماد عمومی به خرید اینترنتی طلا را بازگرداند.
