سونامی گرانی در بازار/ زنگ خطر بحران معیشت به صدا درآمد
گزارش جدید مرکز آمار ایران از تورم مهرماه، بیش از آنکه یک گزارش آماری باشد، یک کارنامه تلخ و نگرانکننده از وضعیت «سبد معیشت» خانوارهاست. این گزارش نشان میدهد که بمب تورم در این ماه با قدرت تمام در سفره مردم منفجر شده و از سبزیجات ساده تا منابع اصلی پروتئین را با جهشهای قیمتی بیسابقه هدف قرار داده است. با ثبت رکورد هولناک افزایش ۵۲.۸ درصدی برای «کدو سبز» و جهش ۲۳ درصدی «ماهی قزلآلا» در تنها یک ماه، زنگ خطر برای کوچکتر شدن سفرهها بیش از هر زمان دیگری به صدا درآمده است.
شوکآورترین بخش گزارش مهرماه، مربوط به گروه سبزیجات است؛ جایی که افزایش قیمتها از یک روند عادی فصلی فراتر رفته و به یک «سونامی» تمامعیار تبدیل شده است. «کدو سبز» با جهشی باورنکردنی ۵۲.۸ درصدی، قهرمان بلامنازع گرانی در این ماه بوده است.
اما این تمام ماجرا نیست. «گوجه فرنگی» با رشد ۳۰.۹ درصدی و «سیب زمینی» با افزایش ۲۲.۲ درصدی، تهیه ابتداییترین غذاها را با چالش جدی مواجه کردهاند. در کنار اینها، «بادمجان» (۱۱.۶ درصد) و «خیار» (۱۰.۴ درصد) نیز افزایش دو رقمی را تجربه کردهاند تا نشان دهند تهیه یک سالاد یا یک خورشت ساده، تا چه حد برای خانوارها پرهزینهتر شده است.
بحران در تأمین پروتئین: از تخممرغ تا ماهی و گوشت
تورم مهرماه، رحمتی به منابع پروتئینی نیز نداشته و تمامی گزینههای روی میز، از ارزانترین تا گرانترین، با افزایش قیمت مواجه شدهاند. «ماهی قزلآلا»، به عنوان یکی از منابع پروتئین سفید، با جهشی ۲۳ درصدی عملاً در حال خارج شدن از دسترس بسیاری است.
در همین حال، «تخممرغ ماشینی» که به عنوان پروتئین ارزان و جایگزین شناخته میشود، با ثبت رکورد افزایش ۱۵.۷ درصدی، دیگر یک گزینه اقتصادی محسوب نمیشود. این در حالی است که «گوشت گاو یا گوساله» (۹.۶ درصد) و «مرغ ماشینی» (۷.۵ درصد) نیز به روند صعودی خود ادامه دادهاند و فشار بر سبد پروتئین خانوار را به اوج رساندهاند.
تاختوتاز در قیمت کالاهای اساسی: برنج هم از قافله عقب نماند
در گروه نان و غلات، که پایه اصلی غذای ایرانیان را تشکیل میدهد، روند گرانی متوقف نشده است. «برنج خارجی درجه یک» با ۷.۷ درصد و «برنج ایرانی درجه یک» با ۶.۴ درصد افزایش قیمت، نشان میدهند که تورم به ریشهایترین بخشهای امنیت غذایی نفوذ کرده است.
از میوه تا سس گوجهفرنگی
نگاهی دقیقتر به آمار، «اثر دومینویی» تورم را به وضوح نشان میدهد. همزمان با جهش ۳۱ درصدی قیمت گوجه فرنگی، کالاهای وابسته به آن نیز گران شدهاند: «سس گوجه فرنگی» ۳.۹ درصد و «رب گوجه فرنگی» ۲.۹ درصد افزایش قیمت داشتهاند. در بازار میوهها نیز، «لیموترش» با یک پرش قیمتی ۴۵.۴ درصدی، خود را به صدر جدول گرانی رسانده است تا چاشنی غذاها و نوشیدنیها نیز طعم تلخ تورم را به خود بگیرد.