همکاری ایران و آذربایجان فضایی شد

دیپلماسی، فن اجرای سیاست خارجی و راهی در جهت پیشبرد اهداف، منافع، سازوکارها در محیط بین‌المللی و شامل کلیه اقداماتی است که یک دولت در روابط خارجی خود در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، تجاری، مالی، تکنولوژیک، امنیتی و نظامی با هدف افزایش منافع از مسیر سیاست خارجی انجام می‌دهد. 

دیپلماسی فناوری و پیگیری آن از جمله اهدافی بود که در یک سال و نیم  گذشته مورد توجه دولتمردان از جمله وزارت ارتباطات قرار گرفت و جمهوری آذربایجان از جمله کشورهایی است که برای تحقق این شعار و بهره‌گیری از ظرفیت‌های فناوری آن، روابط خود را با ایران گسترش داده و همکاری‌های مشترکی را در زمینه‌های مختلف فناوری اطلاعات، ارتباطات و نوآوری‌های دیجیتال آغاز کرده است.

در راستای تحقق این مهم، سید ستار هاشمی- وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات روز دوشنبه در ادامه برنامه راهبردی «دیپلماسی فناوری» و با هدف تقویت همکاری‌های بین‌المللی، عازم جمهوری آذربایجان شد تا در کنفرانس جهانی توسعه ارتباطات راه دور ۲۰۲۵ (WTDC-۲۵) که با عنوان «اتصال جهانی، معنادار و مقرون‌ به‌صرفه برای آینده‌ای دیجیتال فراگیر و پایدار» برگزار می‌شود، شرکت کند. کنفرانس WTDC-۲۵  که از ۲۶ تا ۲۸ آبان ۱۴۰۴ برگزار می‌شود؛  بیش از ۱۵۰۰ نماینده از حدود ۱۵۰ کشور در آن حضور دارند.   

به تأکید وزارت دیجیتال جمهوری آذربایجان، محورهای اصلی این دوره شامل امنیت سایبری، مهارت‌های دیجیتال، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا و سلامت دیجیتال است؛ حوزه‌هایی که در خط مقدم دستورکار تحول دیجیتال جهان قرار دارند.

همچنین این رویداد به تدوین نقشه راه جهانی دیجیتال برای سال‌های ۲۰۲۶ تا ۲۰۲۹، بررسی و تصویب قطعنامه‌های تخصصی و اجرای ابتکارات منطقه‌ای در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات اختصاص دارد.     

پیش‌تر تأکید شده بود که وزیر ارتباطات در حاشیه شرکت در این کنفرانس در چندین نشست دو جانبه شرکت می کند به گونه ای که دیدار با وزیران ارتباطات ارتباطات برخی کشورها مانند مالزی، هند، پاکستان، الجزایر و جمهوری آذربایجان و جلسه ویژه با دبیر کل اتحادیه بین المللی مخابرات در دستور این سفر قرار دارد که در چارچوب تقویت برنامه راهبردی دیپلماسی فناوری انجام می شود و محورهایی مانند گسترش همکاری های فنی و فناورانه، تقویت زیرساخت های ارتباطی، ارتقای امنیت سایبری و پشتیبانی از حضور شرکت های دانش بنیان ایرانی در بازار های بین المللی را دنبال می کند.  

در این راستا در حاشیه کنفرانس جهانی توسعه ارتباطات راه دور ۲۰۲۵ در باکو، سیدستار هاشمی با رشاد نبی‌اف، وزیر توسعه دیجیتال و حمل‌ونقل جمهوری آذربایجان دیدار و درباره همکاری‌های زیرساختی، هماهنگی‌های فرکانسی، توسعه همکاری‌های فضایی، امنیت سایبری و تقویت مسیرهای ترانزیت داده میان دو کشور گفت و گو کرد.  

یکی از اصلی‌ترین محورهای همکاری، موضوع «تدارکات فرکانسی و مدیریت سیگنال» در مناطق مرزی بود؛ حوزه‌ای که سال‌ها با چالش‌هایی روبه‌رو بود. در این جلسه همچنین همکاری‌های مشترک در حوزه ارتباطات ماهواره‌ای را از دیگر محورهای مهم می توان دانست که نزدیکی دیدگاه‌های فنی تهران و باکو می‌تواند به همگرایی در توسعه خدمات فضاپایه و مدیریت طیف منجر شود.

تقویت همکاری‌های فناوری و توسعه‌ای میان تهران و باکو

این مقام مسئول با اشاره به ظرفیت‌های مکمل دو کشور در حکمرانی دیجیتال، شبکه‌های مخابراتی و توسعه پروژه‌های مشترک فناوری اطلاعات گفت ایران برای گسترش همکاری در حوزه‌های ماهواره‌ای، زیرساخت، ترانزیت داده و امنیت سایبری کاملاً آماده است. البته ایجاد مسیرهای پایدار و راهبردی برای ترانزیت داده (در امتداد کریدور شمال-جنوب و همچنین شرق-غرب) به نفع هر دو کشور است و تهران از توسعه این همکاری‌ها استقبال می‌کند. 

استقبال آذربایجان از توسعه همکاری‌ها 

در این دیدار، رشاد نبی‌اف، وزیر توسعه دیجیتال و حمل‌ونقل جمهوری آذربایجان نیز با قدردانی از نقش ایران در همکاری‌های منطقه‌ای، از تدوین یادداشت تفاهم مشترک در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات استقبال کرد و گفت که این سند می‌تواند در دیدار رؤسای جمهوری دو کشور امضا شود.

او آمادگی آذربایجان برای همکاری در توسعه ماهواره‌های سنجشی، امنیت سایبری، و پروژه‌های فضایی مشترک را اعلام کرد و گفت: خرید تصاویر ماهواره‌ای و فعالیت مشترک در حوزه کسب‌وکارهای فضاپایه از جمله موضوعات مورد علاقه باکو است.

وزیر آذربایجان ضمن اشاره به همکاری‌های زیرساختی با شرکت دلتا و نقش دو کشور در مسیرهای ترانزیتی منطقه، بر اهمیت ایجاد کریدورهای مشترک داده تأکید کرد و پیشنهاد داد کمیته تخصصی ICT و نشست‌های B۲B برای شناسایی ظرفیت‌ها و مشارکت‌های جدید میان شرکت‌های ایرانی و آذربایجانی تشکیل شود.

برنامه راهبردی «دیپلماسی فناوری» در وزارت ارتباطات با هدف شکستن انحصار دیجیتال و ارتقای نقش ایران در نظام بین‌المللی حکمرانی فناوری طراحی شده است. این سیاست ضمن افزایش مشارکت کشور در تدوین استانداردها و مقررات جهانی، زمینه ورود گسترده‌تر شرکت‌های خصوصی و دانش‌بنیان ایرانی به بازارهای منطقه‌ای و جهانی را فراهم می‌کند.

این رویکرد می‌کوشد جایگاه جمهوری اسلامی ایران را در معماری دیجیتال جهان تقویت کند، ظرفیت‌های فناورانه کشور را به‌صورت منسجم معرفی کند و مسیر بهره‌برداری از فرصت‌های اقتصادی و فناورانه را هموار سازد.