این قیمت واقعی برنج است

در جلسه علنی امروز مجلس، حمید پورمحمدی رئیس سازمان برنامه و بودجه، با لحنی صریح و بی‌سابقه از «اشکال جدی در سازوکار توزیع کالاهای اساسی» پرده برداشت. او گفت دولت ارز ترجیحی با نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان برای واردات برنج اختصاص می‌دهد تا این کالا با قیمت بین ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان در بازار عرضه شود، اما در عمل، برنج به ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان فروخته می‌شود؛ یعنی سه برابر رقم منطقی.

پورمحمدی این تفاوت فاحش را نشانه ناکارآمدی روش فعلی تأمین ارز و ضعف نظارت دانست:

«دولت پول را می‌پردازد، اما کالا با نرخ بازار آزاد به دست مردم می‌رسد؛ این سازوکار باید تغییر کند.»

او در تبیین جزئیات تأمین مالی و چالش منابع گفت:

• با کاهش قیمت نفت جهانی از ۷۱ به ۵۱ دلار در هر بشکه، درآمد ارزی کشور محدود شده است.
• سهم دولت از منابع نفتی با نرخ ارز ترجیحی صرف دارو و کالاهای اساسی می‌شود، اما کافی نیست و هر سال حدود دو تا دو‌ونیم میلیارد دلار استقراض ارزی انجام می‌شود.
• در فرآیند تأمین نهاده‌های دامی نیز ناکارآمدی شدید دیده می‌شود؛ به‌جای ۱.۴ کیلوگرم نهاده برای یک کیلو گوشت یا مرغ، اکنون حدود ۱.۹ کیلوگرم نهاده مصرف می‌شود.

پورمحمدی تأکید کرد این اتلاف منابع نه فقط در حوزه خوراکی، بلکه در کل زنجیره ارز ترجیحی و تجارت دیده می‌شود، زیرا در هر گام از انتقال و توزیع، بخشی از ارز یا کالا از مسیر درست خارج می‌شود.

باید قیمت برنج ۷۰ هزار تومان باشد

وی اضافه کرد: ارز برای برنج با نرخ ۲۸.۵۰۰ تومان می‌دهیم که به قیمت نهایی ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان به دست مردم برسد اما به ۱۵۰ تا ۲۰۰ خبر تومان می‌رسد. دولت پولش را داده اما به نرخ چند برابری به دست مردم می‌رسد. این نشان‌دهنده اشکال جدی در سازوکار موجود است.

پورمحمدی اظهار کرد: براساس استانداردها، از هر ۱.۴ کیلوگرم نهاده، باید یک کیلوگرم گوشت یا مرغ تولید شود اما اکنون به دلیل بروکراسی در ارز ترجیحی، این نسبت به حدود ۱.۹ کیلوگرم نهاده برای تولید یک کیلوگرم گوشت می‌شود. همین اتفاق در مورد نفت و فرآیندهای انتقال ارز و تجارت نیز رخ می‌دهد زیرا در هر مرحله، بخشی از منابع از دست می‌رود.

راه‌حل پیشنهادی دولت و مجلس برای مقابله با این وضعیت

• اجرای آزمایشی کالابرگ در آبان ماه ۱۴۰۴ آغاز می‌شود.
• در این سازوکار، ۵ تا ۷ قلم کالا (از جمله برنج، روغن، مرغ و شکر) با قیمت ثابت یک‌ساله عرضه خواهد شد.
• دهک‌های اول تا سوم ماهانه ۵۰۰ هزار تومان اعتبار هر نفر و دهک‌های چهارم تا هفتم ۳۵۰ هزار تومان خواهند داشت.

پورمحمدی تصریح کرد هدف چیست: «ارزش واقعی یارانه‌ها باید در سفره مردم دیده شود نه در واسطه‌گری و بروکراسی‌های فرساینده.»