درخواست ویژه مقام مسئول از مردم / مخزن آب نصب کنید
وزیر نیرو در اظهارنظری صریح و بحث‌برانگیز، از شهروندان خواست تا با نصب مخازن ذخیره آب در منازل خود، با مشکل افت فشار و قطعی‌های مقطعی مقابله کنند.
این “توصیه” که در واقع اذعان رسمی به ناتوانی شبکه در تامین فشار پایدار آب است، پارادایم مسئولیت‌پذیری در ارائه خدمات حیاتی را تغییر داده و بار فنی و مالی تضمین دسترسی به آب را از دوش دولت به شانه‌های مردم منتقل می‌کند.
اظهارات وزیر نیرو را می‌توان به مثابه یک بیانیه سیاست‌گذاری جدید تفسیر کرد که ابعاد آن بسیار فراتر از یک توصیه ساده است. در ادامه، لایه‌های مختلف این رویکرد را بررسی می‌کنیم.
۱. اعتراف به یک واقعیت تلخ: فرسودگی و تلفات شبکه
وزیر نیرو به صراحت اعلام کرد: “به خاطر اینکه افت شبکه را کاهش بدهیم، تلفات شبکه را کم بکنیم فشار را کاهش دادیم.”
- تحلیل: این جمله یک اعتراف رسمی به بحران فرسودگی شبکه‌های توزیع آب در کشور است. به جای سرمایه‌گذاری کلان برای نوسازی و ترمیم این شبکه‌های فرسوده که منجر به هدررفت حجم عظیمی از آب تصفیه‌شده می‌شود، وزارت نیرو ساده‌ترین و کم‌هزینه‌ترین راهکار (از دیدگاه خودش) را انتخاب کرده است: کاهش فشار کل شبکه. این کار اگرچه ممکن است در کوتاه مدت تلفات را کاهش دهد، اما مشکل اصلی را حل نکرده و صرفاً صورت مسئله را پاک می‌کند.
۲. جابجایی مسئولیت: از “تامین” به “توصیه”
جمله کلیدی وزیر: “مردم بایستی مخازن داشته باشند تا بتوانند در ساعاتی که آب هست ذخیره کنند.”
- تحلیل: این بیانگر یک عقب‌نشینی بزرگ از وظیفه ذاتی دولت است. در تمام دنیا، شرکت‌های آب و فاضلاب موظف به تامین آب شرب سالم با فشار استاندارد و به صورت ۲۴ ساعته درب منازل هستند. این اظهارات عملاً می‌گوید دولت دیگر تضمین‌کننده این سرویس پایدار نیست و شهروندان باید خودشان برای “دوام آوردن” در ساعات بی‌آبی، زیرساخت شخصی ایجاد کنند. عبارت “قطعی برنامه‌ریزی شده نداریم” نیز با این رویکرد یک بازی با کلمات است؛ چرا که “کاهش فشار” در عمل برای بسیاری از طبقات بالا یا انتهای شبکه، معادل همان قطعی آب است.
۳. پیامدهای اقتصادی و اجتماعی: آب برای پولدارها؟
این سیاست، به طور مستقیم به نابرابری اجتماعی دامن می‌زند.
- بار مالی: هزینه خرید و نصب یک مجموعه مخزن، پمپ، و اتصالات می‌تواند برای بسیاری از خانوارها، به خصوص دهک‌های پایین درآمدی، سنگین و حتی غیرممکن باشد.
- آپارتاید آبی: در عمل، ساختمان‌ها و مجتمع‌هایی که توان مالی نصب این سیستم‌ها را دارند، از آب بی‌وقفه برخوردار خواهند بود و خانواده‌های کم‌برخوردارتر، مستاجران و ساکنان بافت‌های فرسوده با مشکل دائمی کمبود آب دست و پنجه نرم خواهند کرد. این سیاست، “دسترسی پایدار به آب” را از یک حق شهروندی به یک کالای قابل خرید تبدیل می‌کند.
این سیاست برای شما چه معنایی دارد؟
- برای شهروندان (به خصوص طبقات متوسط و پایین): این به معنای تحمیل یک هزینه جدید و پیش‌بینی نشده است. شما اکنون با یک انتخاب مواجه هستید: یا این هزینه را متقبل شوید تا از یک نیاز اولیه (آب) محروم نمانید، یا با سختی‌های ناشی از فشار کم و قطعی‌های مکرر آب کنار بیایید. این خبر همچنین یک زنگ خطر برای کیفیت زندگی شهری است.
- برای ساکنان طبقات بالای آپارتمان‌ها: شما اولین گروهی هستید که تاثیر این سیاست را حس خواهید کرد. حتی اگر ساختمان شما از قبل پمپ داشته باشد، بدون وجود مخزن ذخیره، پمپ در ساعات افت فشار عملاً کارایی نخواهد داشت و شما با قطعی آب مواجه خواهید شد.
- برای مدیران شهری و برنامه‌ریزان: این سیاست یک شکست در برنامه‌ریزی بلندمدت شهری را آشکار می‌کند. به جای سرمایه‌گذاری بر روی زیرساخت‌های اصلی و پایدار، به راه‌حل‌های موقتی و واگذاری مسئولیت به شهروندان روی آورده شده است. این رویکرد می‌تواند در بلندمدت منجر به مشکلات بهداشتی (به دلیل مخازن غیراستاندارد) و افزایش مصرف برق (به دلیل استفاده گسترده از پمپ‌ها) شود.
